Một địa điểm đặc biệt khác nằm cách thủ phủ Patna 90km về hướng Đông nam và cách Vương Xá Thành khoảng 12km là khu di tích Đại học cổ Nalanda.
Tên gọi Nalanda xuất phát từ hai từ Sanskrit là “Nalam” và “da”. “Nalam” có nghĩa là cuống hoa sen – biểu trưng cho trí tuệ, và “da” có nghĩa là người trao. Ghép hai từ lại mang ý nghĩa là “Người trao trí tuệ”. Còn có một lời giải thích khác cho rằng xưa kia ở đây là một hồ nước và có một con rồng (Naga) tên là Nalanda trú ngụ. Về sau, một ngôi tự viện đặt theo tên con rồng được xây dựng trên mảnh đất này với chất liệu là gạch nung và một ít đá chẻ. Rồi dần về sau, nơi đây đã trở thành một trung tâm học thuật, một đại học được xem là cổ nhất trên thế giới.
Nalanda ngày nay được biết đến không chỉ là một trong những địa điểm thu hút nhiều lượt khách hành hương ghé thăm hằng năm, mà còn là một ngôi trường gắn liền với nhiều sự kiện, đã đào tạo nên những nhà Phật học lỗi lạc, cũng như số phận sau cùng của nó đã khiến cho nhiều người xót xa. Dù giờ đây chỉ còn lại những nền gạch hoang tàn, nhưng khi rảo bước chân quanh các phế tích, ta vẫn cảm nhận được sự quy mô của Đại học Nalanda xa xưa.
“Đại học Phật giáo Nalanda, một trường Đại học giáo dục toàn diện cổ xưa nhất của tiểu lục địa Ấn Độ. Nơi truyền tải tri thức liên tục hơn 800 năm. Sự phát triển giáo dục đào tạo trải qua gần thiên niên kỷ như thế đã chứng minh một thời hưng thịnh của truyền thống Phật giáo Nalanda” – theo Unesco.
…
…
From Nalanda with 
Tháng 10|2022