Vaishali – Thời huy hoàng đã xa – Nguyễn Ngọc Diệu Blog

Chúng tôi tiếp tục lên chuyến xe rong ruổi trên con đường Đức Phật đã đi qua trong giai đoạn cuối cùng ở cuộc đời báo thân của Người để đến thăm Vaishali – kinh đô một thời huy hoàng của Vương quốc Litchavi vào thời Đức Phật còn tại thế.

Vaishali ngày nay không còn dấu tích của một trong những Vương quốc Cộng hòa đầu tiên trên thế giới với hình ảnh một đô thành rộng lớn, giàu có sung túc, đông đúc ngựa xe, phồn hoa đô hội…mà Vaishali giờ đây đã được thay vào đó là những đồng ruộng với những ngôi làng nhỏ nghèo nàn xung quanh, những ngôi nhà đất thấp lè tè với những lớp gạch không tô trát, những nhà kho nhỏ xíu với những mái lá che nắng che mưa đơn sơ, những chuồng bò tạm bợ nằm lẫn trong vườn xoài với bụi bặm bao phủ khiến những tán lá đổ sang một màu xám xịt.

Chúng tôi băng qua một ngôi làng nghèo nơi có một lớp học ngoài trời với ông giáo làng và bầy trẻ nhỏ đang cặm cụi, nơi có những người phụ nữ ngồi trước hiên nhà nhìn chăm chú ra đường với ánh mắt hoài nghi, nơi có vài đám trẻ con chân đất lấm lem tụ tập trước đầu làng với sự tò mò phấn khích, để đến thăm quần thể di tích cột đá Asoka, tháp thờ xá lợi ngài Ananda, hồ Ramakunda và còn nhiều phế tích khác nằm tách biệt với khu làng bên ngoài bởi một bức tường gạch để giữ cho không gian bên trong được sạch sẽ, vắng lặng, tôn nghiêm.

Và kia, nơi cột đá Asoka, được dựng vào thế kỷ III trước Công nguyên, qua bao thời gian biến dịch, qua bao nắng mưa mấy mùa, qua bao sự kiện vật đổi sao dời đã trôi qua chốn này, bức tượng sư tử trên đỉnh cột vẫn tồn tại, sừng sững, hiên ngang, vẹn nguyên trong ánh nắng ban trưa nhìn về phương Bắc, nhìn về hướng Đức Phật đã đi trong cuộc du hành cuối đời của Người.

Một lớp học ngoài trời với ông giáo làng và bầy trẻ nhỏ đang cặm cụi…

Vài đám trẻ con chân đất lấm lem tụ tập trước đầu làng với sự tò mò phấn khích…

Quần thể di tích cột đá Asoka, tháp thờ xá lợi ngài Ananda, hồ Ramakunda và còn nhiều phế tích khác nằm tách biệt với khu làng bên ngoài bởi một bức tường gạch để giữ cho không gian bên trong được sạch sẽ, vắng lặng, tôn nghiêm.

Cây cột đá Asoka, được dựng vào thế kỷ III trước Công nguyên, hầu như còn nguyên vẹn, cao 11m, đường kính khoảng 1m, bằng đá sa thạch nguyên khối được đánh bóng, với một số ký tự của thời Gupta.
Trên đỉnh cột là bức tượng sư tử vẫn tồn tại, sừng sững, hiên ngang, vẹn nguyên trong ánh nắng ban trưa nhìn về phương Bắc, nhìn về hướng Đức Phật đã đi trong cuộc du hành cuối đời của Người. Đây là cột đá duy nhất thời vua Asoka còn nguyên vẹn cho đến bây giờ.

Phía sau cột đá là hồ Ramakunda hình chữ nhật, rộng 35m, dài 65m, ghi dấu sự tích về bầy khỉ thường cúng dường trái cây và mật ong cho Đức Phật.

Phía trước cột đá là phế tích của một tháp gạch, cao khoảng 3m, được cho là ngôi tháp thờ xá lợi của Đại đức Ananda, người thị giả trung thành của Đức Phật trong suốt 27 năm và cũng là người đã xin Đức Phật cho phép thành lập ni đoàn.